خرید پروژکتور برای سینمای خانگی می تواند کمی دلهره آور باشد. مدل های بسیار زیادی در بازار در هر زمان وجود دارند که کار تصمیم گیری را مشکل می نمایند. برای راحت کردن تصمیم گیری بهتر است ابتدا نیازهایتان را مشخص کنید تا بهتر بتوانید تصمیم گیری کنید و راحت تر بتوانید پروژکتورتان را انتخاب کنید.
برای انتخاب راحت تر پروژکتور سینمای خانگی باید به این شش سوال پاسخ دهید؟
1. چه ضریب منظری ( Aspect Ratio ) را نیاز دارید؟
2. چه رزولوشنی برای شما بهترین است؟
3. شدت روشنائی تولیدی پروژکتور چه مقدار باید باشد؟
4. کنتراست تصویر تولیدی توسط پروژکتور چه مقدار باشد؟
5. محدودیت های نصب پروژکتور در فضای مورد نظرتان چیست؟
6. چه بودجه ای را برای خرید پروژکتور سینمای خانگی در نظر گرفته اید؟
ضریب منظری یا Aspect Ratio چیست؟
هنگامیکه از نسبت های 4:3 یا 16:9 صحبت می کنیم در واقع از نسبت طول به عرض مستطیل تصویر ویدئو صحبت می کنیم. نسبت طول به عرض یا ارتفاع تصویر ویدئو ضریب منظری یا Aspect Ratio نامیده می شود.
تلویزیون های جدید HDTV دارای ضریب منظری 16:9 هستند. یعنی نسبت طول به ارتفاع تصویر نسبت 16 به 9 دارد. امروزه فیلم های با ضریب منظری 4 به 3 عملا دیگر تولید نمی شوند و بنابراین باید به سراغ پروژکتورهای 16 به 9 بروید. نسبت 16 به 9 نوع واید نیز نامیده می شود. البته فرمت های عریض تر از 16 به 9 نیز وجود دارند که در حال حاضر چندان رایج نیستند.
هنگامیکه پروژکتوری با ضریب منظری 16 به 9 را انتخاب می کنید باید بدانید که پرده نمایش شما نیز باید چنین نسبت تصویری داشته باشد.
دیگر ضریب منظری موجود در دنیای ویدئو پروژکتورها 16 به 10 است که 2 رزولوشن رایج این ضریب منظری عبارت اند از 1920X1200 و 1280X800 پیکسل.
در این ظریب منظری هنگامیکه محتویات 16 به 9 پخش شود احتمالا در بالا و پائین تصویر 2 بخش تیره کوچک دیده خواهد شد.
رزولوشن چیست؟
رزولوشن یا عبارت دقیق تر Native Resolution تعداد پیکسل هاپی است که تصویر را تشکیل می دهند. هر چه رزولوشن پروژکتوری بیشتر باشد پیکسل های بیشتری نیز نمایش داده می شوند. رزولوشن معمولا با 2 عدد مشخص می شود. مثلا نوشته می شود 1280X800 پیکسل .
عدد بزرگ تر نمایان گر تعداد پیکسل های تصویر در محور افقی تصویر و عدد دیگر نمایانگر تعداد پیکسل ها در محور عمودی تصویر است. بعضی مواقع رزولوشن پروژکتور را فقط با یک عدد بیان می کنند مثلا نوشته می شود 1080P که بیانگر رزولوشن FULL HD یا 1920X1080 پیکسل است. در این حالت 1080 بیانگر تعداد پیکسل های عمودی و P بیانگر این است که کل تصویر در یک زمان نمایش داده می شود. (Progressive Scan)
در حالت کلی افزایش رزولوشن با افزایش قیمت پروژکتور همراه است. هر چه رزولوشن تصویر بالاتر باشد کیفیت تصویر نیز بالاتر می رود. فقط به این نکته توجه داشته باشید که بالابودن رزولوشن تصویر پروژکتور به تنهایی برای بالا بودن کیفیت تصویر تولیدی کافی نیست. مثلا پروژکتوری با رزولوشن FULL HD یا 1920X1080 پیکسل به تنهایی برای تولید تصویری با این کیفیت کافی نیست. محتوای مورد نمایش نیز باید این کیفیت تصویر را دارا باشد. مثلا اگر گیرنده ای دیجیتال با کیفیت پائین تر از FULL HD را به پروژکتوری با کیفیت FULL HD متصل کنید کیفیت خروجی FULL HD نخواهد بود.
حال رزولوشن های رایج تصویر را بررسی می کنیم.
1280X720 : این رولوشن که اصطلاحا HD یا High Definition نیز نامیده می شود امروزه در بین پروژکتورها کمتر دیده می شود. البته فیلم های با این کیفیت بسیار در دنیای نمایش فیلم رایج است. مخصوصا در کشور ما که فیلم ها عموما دانلود می شوند. این سطح از کیفیت نسبتا خوب است و جزئیات نسبتا بالائی را به نمایش می گذارد. ضریب منظری در این رزولوشن همان مقدار 16:9 است.
1280X800 : این رزولوشن امروزه در بین پروژکتورها رواج بسیاری دارد و همانطور که ملاحظه می کنید رزولوشن HD را نیز پوشش می دهد. البته پروژکتورهایی که امروزه با این رزولوشن ساخته می شوند کمتر برای سینمای خانگی طراحی شده اند و بیشتر با دید نمایش متن و تصویر در اتاق های درس و کنفرانس طراحی می شوند. با این حال اگر بودجه محدودی دارید می توانید از این رزولوشن برای سینمای خانگی استفاده کنید.
1920X1080 : این رزولوشن در حال حاضر رایج ترین رزولوشن در پروژکتورهای سینمای خانگی است و می تواند سیگنال های 1080i را از HDTV ها و یا پخش کننده های Blue-Ray پخش نماید. این رزولوشن دقت تصویر بالائی دارد و تصاویری با جزئیات را به نمایش می گذارد. این رزولوشن نیز دارای ضریب منظری 16 به 9 است.
1920X1200 : این رزولوشن که به رزولوشن WUXGA نیز معروف است امروزه در دنیای پروژکتورها رایج است. اما پروژکتورهایی که با این رزولوشن ساخته می شوند معمولا با دید سینمای خانگی طراحی نشده اند و بیشتر برای مصارفی دیگر کاربرد دارند. البته همانطور که دیده می شود این رزولوشن قابلیت نمایش محتویات FULL HD را داراست.
4K : این رزولوشن که به تازگی در دنیای تصویر وارد شده است به UHD یا Ultra High HD نیز معروف است. رزولوشن تصویر معمولا 4096X2160 یا 3840X2160 پیکسل است. پروژکتورهای 4K در حال حاظر گران قیمت هستند. البته به تازگی چندید کمپانی پروژکتورهایی با این رزولوشن با قیمت هایی بسیار معقول وارد بازار کرده اند. همانطور که پیش تر اشاره شد برای دیدن کیفیت تصویری چنین بالا علاوه بر اینکه پروژکتور باید این رزولوشن را پشتیبانی کند محتویات نمایشی نیز باید چنین رزولوشنی را دارا باشند. هنوز فیلم های 4K چندان رایج نشده اند و باید کمی منتظر بود تا به خوبی رواج یابند. ولی کیفیت تصویر در این رزولوشن بسیار عالی و جذاب است.
انتخاب رزولوشن مناسب برای شما :
در حال حاضر ما رزولوشن FULL HD یا 1920X1080 را پیشنهاد می کنیم. قیمت این پروژکتورها به کمترین مقدار ممکن کاهش یافته و می توان با قیمت های بسیار مناسبی آنها را تهیه کرد. اگر از ویدئو پروژکتورتان هم به عنوان نمایش فیلم و هم به عنوان نمایش داده می خواهید استفاده کنید رزولوشن های 1280X800 و 1920X1200 گزینه های بهتری هستند.
شدت روشنائی پروژکتور چیست؟
مقدار روشنائی که چشمان شما از پرده نمایش دریافت می کند به 2 عامل بستگی دارد.
1. قدرت نور خروجی ویدئو پروژکتور
2. ویژگی های بازتابی پرده نمایش
2 روش رایج برای اندازه گیری شدت نور در سینمای خانگی وجود دارد. یکی واحد ANSI Lumens است که قدرت خروجی پروژکتور را تعیین می کند و در مشخصات پروژکتور ذکر می شود و دیگری واحد Foot-Lambert یا ft-L است که علاوه بر شدت نور خروجی پروژکتور ویژگی های بازتاب پرده را نیز در نظر می گیرد و واحد دقیق تری می باشد. این واحد به Gain پرده نمایش نیز برای محاسبه نیاز دارد و به همین جهت در مشخصات پروژکتور نمی توانید آن را پیدا کنید. Gain پرده های سفید موجود در بازار ایران معمولا بین 1 تا 1.3 است. برای منظور سینمای خانگی پرده هائی با Gain مناسب تر است. در این مورد در مقاله ای جدا بحث خواهیم کرد.
پس چه مقدار روشنائی مورد نیاز است؟
در سینمای خانگی شدت روشنائی آنچنان فاکتور تعیین کننده ای نیست. و روشنائی بیشتر الزاما تصویری بهتر ارائه نمی دهد. شما به مقداری روشنائی احتیاج دارید که به اندازه کافی تصویر درخشان باشد و در عین حال کنتراست تصویر نیز بالا باشد. نور خیلی زیاد در طول زمان می تواند باعث خستگی چشمانتان گردد.
بهتر است از واحد روشنائی پروژکتور که با ANSI Lumens مشخص می شود بپرهیزید و با استفاده از محاسبه گر سایت Projectorcentral.com محاسبه را انجام دهید.
http://www.projectorcentral.com/projection-calculator-pro.cfm
پس از ورود به صفحه فوق برند و مدل پروژکتور را انتخاب کنید تا صفحه ای همانند شکل زیر نمایان شود.
محاسبات ابتدا برای اتاقی تاریک انجام می شوند. همچنین می توانید ۳ حالت Presentation و Data و ٰٰVideo را انتخاب کنید. که البته برای نمایش فیلم گزینه Video را انتخاب نمائید.
اگر مقدار Gain پرده تان را می دانید آن را وارد کنید در غیر اینصورت از پیش فرض 1 استفاده نمائید. در اتاقی تاریک روشنائی بین 12 تا 22 ft-L برای نمایش فیلم مناسب است. محاسبه گر مقدار ۱۶ را به عنوان پیش فرض در نظر می گیرد. با این محاسبه گر می توانید ابعاد تصویر را برای فاصله ای مشخص محاسبه کنید و ابعاد پرده و مشخصات دیگر را در محاسبه وارد نمائید.
اگر نمی خواهید سینمای خانگی تان تاریک به نظر آید ft-L را به 20 تا 40 افزایش دهید. اگر نور محیطی دارید شدت نورانیت را افزایش دهید تا کنتراست از دست رفته را جبران کند. در نهایت اینکه عدد ANSI Lumens ارائه شده توسط سازنده دستگاه در بسیاری مواقع با واقعیت همخوانی ندارد و کمتر از مقدار واقعی است.
کنتراست چیست؟
کنتراست تفاوت در شدت روشنائی بین تاریک ترین نقطه تصویر با پرنورترین نقطه تصویر است. هرچه اختلاف بیشتر باشد کنتراست بیشتر است و تصویر زیبا تر و زنده تر به نظر می آید.
چرا کنتراست اینفدر مهم است؟
در پروژکتورهای آموزشی و کنفرانسی آنچه که درجه اول اهمیت را دارد شدت روشنائی است. و کنتراست در درجه دوم اهمیت است. در پروژکتورهای سینمائی این موضوع کاملا برعکس است. در پروژکتورهای سینمائی مهمترین فاکتور نسبت کنتراست تصویر است. پروژکتوری با نسبت کنتراست بالا تصاویری با سطح تاریکی بالا تولید می کند. سطح تاریکی یا Black Level مشخصه ای از پروژکتورهاست. اجازه دهید در این مورد کمی توضیح دهیم. پروژکتورها نمی توانند تاریکی مطلق را تولید کنند. و همیشه سیاهی کامل کمی به خاکستری گرایش دارد. هرچه پروژکتور بتواند نقاط تاریک را بهتر تولید کند سطح تاریکی بهتری دارد و تصاویر عمق بیشتری پیدا می کنند. تصاویر در پروژکتوری با نسبت کنتراست عالی حالتی شبیه به 3 بعدی پیدا می کند.
نسبت کنتراست
نسبت کنتراست اشاره شده در مشخصات ویدپو پروژکتورها معمولا به یکی از دو روش اشاره شده در ادامه بیان می شود. اگر صرفا به کلمه Contrast اشاره شود معمولا بیا نگر On/Off Contrast است که نسبت سفید ترین سفیدی به سیاره ترین سیاهی است. اما اگر از واژه ANSI Contrsat استفاده شود بیان گر استفاده از صفحات تخصصی جدول بندی شده ای از مربع های سیاه و سفید است که این روش بیان نسبت کنتراست بسیار دقیق تر است.
On/Off Contrast معمولا عدد بسیار بزرگ تری است. و معمولا در مشخصات ویدئو پروژکتورها از این مشخصه استفاده می شود.
به یاد داشته باشید که هیچ کدام از این دو معیار اندازه گیری بیان کننده همه داستان نیست. برای اطلاع دقیق از ویژگی های هر دستگاه بهتر است به بررسی های تخصصی هر دستگاه مراجعه کنید.
Dynamic Iris چیست؟
ِDynamic Iris دستگاهی است که در بعضی پروژکتورها بین لنز و لامپ قرار داده شده است. این دهانه دیافراگم مانند در هر ثانیه می تواند بارها باز و بسته شود و با بررسی میزان نور خروجی از لامپ نور خروجی از لنز پروژکتور را متناسب با شدت تصویر نمایش داده شده تنظیم می کند. یک
Dynamic Iris خوب مب تواند On/Off Contrast را بهبود بخشد. در این حالت تصاویر تاریک تاریکتر و تصاویر روشن روشنتر به نظر می آیند. مقدار On/Off Contrast بر اساس سفیدترین سفید در حالت باز دیافراگی و سیاه ترین سیاهی در حالت بسته دیافراگم ارزیابی می شود. Dynamic Iris تاثیری روی ANSI Contrast ندارد.
برای بهترین نتیجه به محیطی تاریک احتیاج است.
همانطور که میدانید سالن های سینمای تجاری کاملا تایک هستند و دیوارها و سقف نیز بازتاب کننده نور نیستند. این به این خاطر است که در نور کم سیستم های پروژکتوری کارآیی بهتری از خود نشان می دهند. در حالت ایده آل رنگ دیوارها باید تیره یا سیاه باشد که البته شاید چنین امکانی برای هر شرایطی فراهم نباشد. کیفیت پرده نمایش نیز همانطور که می دانید بسیار مهم است. پرده نمایش سینمای خانگی باید از نوع تیره باشد. البته چنین پرده هایی در کشورمان به سختی قابل تهیه هستند و اکثر پرده های موجود برای نمایش فیلم چندان مناسب نیستند.
کلام آخر اینکه تا جائیکه می توانید اتاق را تاریک کنید و بازتاب دیوارها و سقف را نیز کاهش دهید.
نصب پروژکتور
بهترین پروژکتورها نیز باید نصب شوند تا قابل استفاده گردند. برای اینکه پروژکتورهای سینمائی را بتوان در اتاق هائی با ابعاد متفاوت و پرده هائی با اندازه های مختلف نصب کرد پروژکتورها معمولا دارای رنج وسیع زوم اپتیکال و قابلیت Lens Shift هستند. البته ویژگی آخر را معمولا پروژکتورهای سینمائی گران تر دارا می باشند.
زوم اپتیکال
یک لنز زوم می تواند تصاویر را در حالتی که پروژکتور ثابت است بزرگ و کوچک کند. این باعث می شود بتوانید برای فاصله ای مشخص بین پرده و پروژکتور اندازه تصویر را با سایز پرده نمایش هماهنگ کنید. بعضی پروژکتورها دارای زوم اپتیکال کمی هستند. به طور مثال زوم اپتیکالی برابر با 1.2 برابر یا 1.2X به این معنی است که بزرگترین حالت تصویر 20 درصد از کوچکترین حالت تصویر بزرگتر است. در سوی دیگر پروژکتورهایی با رنج زوم اپتیکال 2 یا حتی بیشتر هم موجوداند. این به این معنی است که تصویر نسبت به کوچکترین حالتش می تواند تا 2 برابر نیز بزرگ شود. چنین لنزی با شرایط محیطی متفاوت راحت تر می تواند اندازه تصویر مورد نظرتان را ایجاد کند.
البته نکته ای در مورد لنزهای با رنج وسیع وجود دارد و آن این است که در کوچکترین حالت تصویر مقداری از شدت نور کاهش می یابد و بنابراین بهتر است از میانه های رنج زوم اپتیکال استفاده شود.
برای انتخاب زوم اپتیکال مورد نظر ابتدا ابعاد پرده نمایش تان را مشخص کنید سپس با استفاده از محاسبه گر فوق ببینید که آیا زوم اپتیکال پروژکتور مورد انتخاب تان با ابعاد اتاق نمایش تان هماهنگی دارد یا خیر.
قابلیت Lens Shift
این ویژگی در پروژکتورهای ارزان قیمت معمولا دیده نمی شود. Lens Shift به این معنی است که در ساختار لنز پروژکتور ویژگی ای قرار داده شده که بوسیله آن می توان تصویر را در راستای عمودی و یا حتی افقی جابجا کرد بدون جابجا کردن پروژکتور. نصب پروژکتور توسط این قابلیت بسیار ساده تر می گردد. البته برای اطلاعات بیشتر در این مورد می توانید به مقاله ای در همیت سایت با عنوان هر آنچه در مورد لنز پروژکتورها باید بدانید مراجعه کنید.
اگر پروژکتورتان این قابلیت را ندارد یکی از راه ها برای هماهنگ کردن تصویر با پرده این است که خود پروژکتور را زاویه دهید. البته این کار باعث می شود تصویر از حالت مستطیل خارج شده و شکل ذوزنقه به خود گیرد. تقریبا تمام پروژکتورها راه کاری برای این مساله دارند و آن تصحیح Keystone است که بصورت نرم افزاری انجام می گیرد. و در منوهای پروژکتور قابل دسترس است. البته لازم به ذکر است که این پروسه به دلیل نرم افزاری بودنش روی کیفیت تصویر تاثیر می گذارد و تا حد امکان بهتر است از استفاده از آن خودداری شود.
ودجه برای خرید پروژکتور سینمای خانگی
پروژکتورهای سینمای خانگی رنج قیمتی بسیار وسیعی دارند. پروژکتورهای ارزان قیمت معمولا دارای کنتراست تصویر کمی هستند و قابلیت هائی مانند Lens Shift را دارا نمی باشند.
با توجه به کاهش قیمت پروژکتورهای FULL HD توصیه نمی شود به رزولوشن های کمتری فکر کنید. امروزه تفاوت قیمت بین رزولوشن HD و FULL HD کمتر از 200-300 دلار است.
