چگونگی نصب ویدئو پروژکتور
در این مقاله به چگونگی نصب صحیح یک ویدئو پروژکتور می پردازیم. شاید در ابتدا به نظرتان چندان پیچیده نیاید ولی در ادامه خواهید دید که باید نکات ویژه ای را در نظر داشته باشید. برای نصب پروژکتور باید نکات زیر را در نظر داشت:
1. اندازه ی پرده نمایش و نسبت طول به عرض یا ارتفاع تصویر و همچنین فاصله پروژکتور تا پرده نمایش
2. Off-Axis یا خارج محور بودن تصویر
3. قابلیت Lens Shift پروژکتور
یکی از سوالات همیشگی در مورد رابطه بین شدت تصویر پروژکتور که بر اساس Lumens بیان می شود با اندازه ی پرده نمایش است. اینکه برای پرده با ابعادی مشخص چه پروژکتوری با چه شدت روشنائی ای نیاز است؟
قبل از پاسخ به این سوال لازم است مفهومی به نام Aspect Ratio یا ضریب منظری را توضیح دهیم. تصویری که هر پروژکتور روی پرده نمایش می دهد جدا از رزولوشن آن پروژکتور دارای ضریب منظری مشخصی است. ضریب منظری نسبت طول به عرض یا ارتفاع تصویر است. یا به عبارت دیگر تصویر که به شکل مستطیل روی پرده نمایش داده می شود چه نسبتی بین طول و عرض این مستطیل وجود دارد. البته با دانستن رزولوشن تصویر یک پروژکتور هم می توان به ضریب منظری پی برد. کافیست دو عدد رزولوشن را بر هم تقسیم کنید. مثلا در رزولوشن 1024X768 نسبت این 2 عدد 4:3 است که همان ضریب منظری 4:3 است. دیگر ضرایب منظری متداول 16:9 برای رزولوشن های 1920X1080 و 1280X720 و ضریب منظری 16:10 برای رزولوشن های 1920X1200 پیکسل و 1280X800 پیکسل است.
با دانستن ضریب منظری یک پروژکتور می توانید ابعاد تصویر را محاسبه کنید البته به این شرط که یکی از اندازه های طول یا عرض تصویر را بدانید. مثلا فرض کنید پروژکتوری با ضریب منظری 4:3 دارید و پرده شما دارای پهنای 2 متر است. طول تصویر تشکیل شده روی پرده نیز همان 2 متر خواهد بود و چون نسبت تصویر در این پروژکتور 4 به 3 است عرض یا ارتفاع تصویر 1.5 متر خواهد بود.
در تصویر بالا ضرایب منظری متفاوت را مشاهده می کنید.
در این مقاله منظور از پهنای پرده نمایش اندازه پرده در راستای افقی است. همچنین طول تصویر اندازه تصویر در راستای افقی یا ضلع بزرگتر و ارتفاع یا عرض تصویر ضلع کوچکتر یا اندازه ضلع عمودی تصویر است.
حال اجازه دهید به سوال اول بازگردیم. و آن این بود که برای پرده ای با اندازه مشخص چه شدت تصویری مورد نیاز است. البته این سوال مربوط به بخش انتخاب ویدئو پروژکتور نیز می شود ولی باز به آن می پردازیم.
قاعده کلی این است که هر چه نور محیطی بیشتر باشد به شدت روشنائی بیشتری احتیاج است. کلاس درسی را در نظر بگیرید که پنجره های زیادی دارد و نور بیرون با شدت زیادی به داخل وارد می شود. در این حالت پروژکتور باید شدت تصویر بیشتری داشته باشد تا تصویر مناسب و با شدت خوب دیده شود. اما در اتاقی که می توان نور محیط را کنترل کرد و مثلا بتوان آن را کاملا تاریک ساخت پروژکتوری کم توان نیز می تواند تصویری بزرگ و روشن تولید کند.
یکی از راه های مناسب برای انتخاب پروژکتور مناسب استفاده از سایت هائی است که ابعاد تصویر و ضریب منظری را وارد کرده و نرم افزار برای شما شدت روشنائی مورد نیاز را برای محیط های متفاوت محاسبه می کند. لینک زیر یکی از این سایت ها را نمایش می دهد.
http://www.adwindowscreens.com/the_calculator
در سایت فوق نمائی مانند شکل زیر می بینید که می توان با انتخاب ضریب منظری و ابعاد تصویر شدت روشنائی را در محیط های متفاوت محاسبه کرد.
پس از محاسبه پروژکتور مناسب نوبت به محاسبه فاصله پروژکتور تا پرده نمایش می رسد. البته یک راه استفاده از روش آزمایشی است. یعنی پروژکتور را روشن کرده و با عقب و جلوکردن فاصله مناسب را پیدا کنید. اما این روش در مورد مثلا پروژکتورهای بزرگ و سنگین و یا سالن های بزرگ و یا شرایط خاص مانند ارتفاع زیاد سقف کارآیی ندارد. اینجاست که فاکتوری به نام Throw Ratio یا ضریب بزرگنمائی لنز پروژکتور خود را نشان می دهد.
ضریب بزرگنمائی حاصل تقسیم فاصله پرده تا پروژکتور به طول تصویر تشکیل شده روی پرده است. هر چه این عدد بزرگ تر باشد به ازای فاصله ای مشخص تصویر تشکیل شده روی پرده کوچک تر است و هر چه این عدد کوچکتر باشد به ازای فاصله ای مشخص تصویر بزرگ تری تشکیل می شود. با دانستن ضریب بزرگنمائی یا Throw Ratio لنز پروژکتور می توانید به راحتی به ازای پرده ای با پهنای مشخص فاصله بین پرده تا پروژکتور را محاسبه کنید. در پروژکتورهائی که دارای بزرگنمائی اپتیکال متغیر هستند ضریب بزرگنمائی نیز متغیر است. به طور مثال پروژکتورهای ساده ی XGA موجود در بازار معمولا دارای بزرگنمائی اپتیکال 1.1 برابر هستند . و ضریب بزرگنمائی شان نیز بین 1.95 تا 2.15 است. در ضریب زرگنمائی 1.95 تصویر درشت تری نسبت به 2.15 تشکیل می شود. فرض کنید پهنای پرده نمایش شما 2 متر است و در نتیجه مایلید تصویری با طول تقریبا 2 متر روی پرده تشکیل دهید و در واقع از تمام پهنای پرده استفاده کنید. همچنین فرض کنید بزرگنمائی را نیز در حالت میانه یعنی روی ضریب بزرگنمائی 2 قرار داده اید. در این حالت چون طول تصویر 2 متر است و ضریب بزرگنمائی نیز 2 است فاصله پرده تا پروژکتور باید 4 متر باشد. یعنی به راحتی می توانید فاصله لنز پروژکتور تا پرده را تعیین کنید و پروژکتور را نصب نمائید. در نهاین چون زوم اپتیکال روی حالت میانه تنظیم شده بود می توان توسط آن نیز تنظیمات نهائی را انجام داد.
پس از مشخص کردن فاصله پروژکتور تا پرده نمایش متناسب با سایز تصویر حال نوبت به تعیین ارتفاع پروژکتور نسبت به لبه بالائی پرده نمایش می رسد. معمولا پروژکتورها طوری تصویر را تشکیل می دهند که مرکز تصویر درست روبروی مرکز لنز نیست. البته پروژکتورهائی نیز با این ویژگی وجود دارند مخصوصا پروژکتورهای حرفه ای و سطح بالا. علت این امر که مرکز تصویر درست روبروی لنز تشکیل نمی شود این است که اگر چنین بود پروژکتور درست وسط پرده قرار می گرفت البته با فاصله ای مشخص و این باعث می شود که بیننده پروژکتور را ببیند و در واقع پروژکتور مزاحم دیدن تصویر می شد. اگر پروژکتور را روی زمین قرار دهیم تصویر بالاتر از پروژکتور معمولا تشکیل می شود.
اصطلاحا پروژکتورها دارای OFFSET هستند. یعنی تصویر بالاتر از لنز تشکیل می شود. offset برابر صفر به این معنی است که تصویر پروژکتور درست روبروی لنز تشکیل می شود. یا به عبارت دیگر مرکز تصویر درست روبروی لنز پروژکتور است. Offset برابر 100 درصد یعنی تمام تصویر بالای لنز تشکیل می شود و Offset بیش از 100 درصد یعنی لبه پائینی تصویر بالاتر از لنز پروژکتور قرار گرفته است.
همچنین بعضی از پروژکتورها دارای Offset متغیر هستند یعنی کاربر می تواند مقدار آن را تغییر دهید. مثلا در بعضی از کاتالوگ ها ممکن است به offset متغیر 110درصد تا 125 درصد مواجه شوید. و یا مثلا در پروژکتورهای حرفه ای و سینمائی 50+/- درصد را ببینید. دومی به این معنی است که تصویر نسبت به حالت offset صفر تا 50 درصد می تواند بالا و پائین حرکت کند.
تصویر فوق اهرم تغییر Offset لنز را نشان می دهد. توسط بالا و پائین و چپ و راست کردن این اهرم می توان تصویر را به بالا و پائین و چپ و راست منتقل کرد. و در واقع Offset را در راستای عمودی و افقی تغییر داد. این قابلیت Lens Shift نامیده می شود.
با دانستن مقدار Offset یک پروژکتور می توان تعیین کرد که پروژکتور برای نصب روی سقف باید چه ارتفاعی از آن داشته باشد و از چه نوع پایه ای برای نصب آن استفاده کرد.
اگر به Offset لنز پروژکتور و اختلاف ارتفاعی که این Offset با لبه ی پرده ایجاد می کند دقت نشود ممکن است لازم باشد پس از نصب پروژکتور آن را مقداری کج کنید تا تصویر درست روی پرده تشکیل شود که این حالت مد نظر ما نیست. یکی از نکات نصب صحیح پروژکتور این است که پروژکتور کاملا افقی قرار گیرد و دچار زاویه نشود. درست است که اگر پروژکتور کمی زاویه پیدا کند تصویر حالت ذوزنقه ای پیدا می کند و می توان آن را توسط KeyStone رفع کرد. ولی لازم به ذکر است که KeyStone پروسه ای نرم افزاری است و در واقع از کیفیت تصویر کاسته می شود.
